Материалы представленные на сайте исключительно с целью ознакомления пользователям Интернета и не преследуют коммерческих целей или нарушение авторских прав.
© 2018 - 2024
1. Молу мулке, ки аз рўи шартномаи гарав љињати таъмини иљрои боз як ўњдадорї (гарави ибтидої) ба гарав гузошта шудааст, метавонад барои таъмини иљрои ўњдадории дигар (гарави минбаъда) ба гарав гузошта шавад.
2. Гарави минбаъда иљозат дода мешавад, ба шарте ки он бо шартномањои ибтидоии гарави њамон молу мулк манъ нашуда бошад. Агар шартномаи ибтидоии гарав шартњои бастани шартномаи гарави минбаъдаро пешбинї намояд, гарави минбаъда бояд бо риояи ин шартњо баста шавад.
3. Навбатдории нигоњдорандаи гарав ба њамон як молу мулки предмети гарав аз рўи санаи дар маќомоти адлия ба ќайд гирифта шудани гарав (гарави ба ќайд гирифташуда) муќаррар карда мешавад. Ба навбат гузоштани гаравгирони молу мулки манќул бо ќонун муайян карда мешавад.
4. Гаравгире, ки дар навбатдорї бартарї дорад, гаравгири ибтидої номида мешавад. Гаравгирони дигар гаравгирони минбаъда мебошанд.
5. Кредиторе, ки ба ќарздор барои тањти гарав харидани молу мулк ќарзи маќсаднок медињад, љињати ќонеъ гардонидани талаботи худ аз њисоби њамин молу мулк њуќуќи истисної (ѓайринавбатї) дорад, ба шарте ки ў ин гаравро ќайд кунонида бошад.
6. Гаравдењ ўњдадор аст ба њар як гаравгири минбаъда оид ба њамаи гаравњои молу мулки мазкур, ки дар ќисми 1 моддаи 368 њамин Кодекс пешбинї шудааст, маълумот дињад ва ў барои зиёне, ки ба гаравгирон бинобар иљро накардани ин ўњдадорї расонидааст, љавобгар мебошад.
7. Талаботи гаравгири минбаъда аз арзиши предмети ба гарав гузошташуда баъди ќонеъ гардонидани талаботи гаравгири ибтидої ќонеъ карда мешавад.
Навбати ќонеъ гардонидани талаботро бо розигии хаттии гаравгирон таѓйир додан мумкин аст.
Моддаи 372. Ниго[убин ва э[тиёти молу мулки ба гарав гузошташуда
1. Гаравде[ ё гаравгир вобаста ба он ки молу мулки гарав дар дасти кадоми аз он[о rарор дорад (моддаи 367), агар дар rонун ё шартнома тартиби дигаре пешбинb нашуда бошад, вазифадор аст:
а) молу мулки гаравро аз [исоби гаравде[ бо арзиши пуррааш аз хавфи гум шудан ё осеб дидан суuурта намояд ва агар арзиши пурраи молу мулк аз андозаи талаботи бо гарав таъмингардида зиёд шавад, ба маблаuи на камтар аз андозаи талаб суuурта кунад;
б) барои э[тиёт кардани молу мулк ки ба гарав гузоштаашро, аз xумла барои [имояи он аз сeиrасд ва талаб[ои xониби шахси сеюм тадбир[ои зарурb андешад;
в) тарафи дигарро дар мавриди омадани хавфи гумшавb ё осеб дидани молу мулки ба гарав гузошта шуда фавран ого[ созад.
2. Гаравгир ва гаравде[ [аr доранд тибrи [уxxат ва воrеан мавxуд будани молу мулк, миrдор, вазъ ва шароити нига[дошти молу мулки ба гарав гузоштаашро, ки дар ихтиёри тарафи дигар аст, тафтиш кунанд.
3. {ангоми аз xониби гаравгир даuалона вайрон кардани e[дадори[ое, ки дар rисми 1 [амин модда зикр ёфтаанд ва ин ба молу мулки ба гарав гузошташуда хавфи гумшавb ё осеб та[дид мекунад, гаравде[ [аr дорад rатъи пеш аз мe[лати гаравро талаб намояд.
Моддаи 373. Оrибат[ои гум кардан ё осеб дидани молу мулки ба гарав гузошташуда
1. Гаравде[, агар дар шартномаи гарав тартиби дигаре пешбинb нашуда бошад, таваккали нога[он нобуд гардидан ё нога[он осеб дидани молу мулки ба гарав гузошташударо ба e[да дорад.
2. Агар гаравгир мутобиrи моддаи 432 [амин Кодекс аз xавобгарb озод шуданашро исбот карда натавонад, барои пурра ё rисман гум шудан ё осеб дидани молу мулки [амчун предмети гарав ба e супоридашуда, xавобгар мебошад.
Гаравгир барои гум кардани молу мулки гарав ба андозаи арзиши воrеии он ва барои осеб расидан ба андозаи маблаuе, ки арзиши он поин фаромадааст, сарфи назар аз он ки [ангоми супоридани он ба гаравде[ чb rадар нархгузорb шуда буд, xавобгар мебошад.
Агар дар натиxаи осеб предмети гарав он rадар таuйир ёфта бошад, ки мутобиrи таъиноти аслиаш истифода бурдани он имконнопазир аст, гаравде[ [аr дорад аз он даст кашад ва барои аз даст додани он товон талаб кунад.
Дар шартнома e[дадории гаравгир оид ба xуброни дигар зиёне, ки дар натиxаи гум шудан ё осеб дидани молу мулки гарав ба гаравде[ ворид мегардад, пешбинb шуданаш мумкин аст.
Гаравди[анда, ки доир ба e[дадорие, ки бо гарав таъмин шудааст raрздор мебошад, [аr дорад талаби гаравгирро оид ба пардохти товони зиёне, ки аз сабаби гум шудан ё осеб дидани предмети гарав расонида шудааст, ба [исоби e[дадории бо гарав таъминшуда ба [исоб гирад.
Моддаи 374. Иваз ва барrарор намудани предмети гарав
1. Иваз намудани предмети гарав, агар дар шартнома ё rонун тартиби дигаре пешбинb нашуда бошад, бо розигии гаравгир иxозат дода мешавад.
2. Агар предмети гарав нобуд шуда ё осеб дида бошад ё [уrуrи моликият ба он ё [уrуrи пешбурди хоxагидории он дар асоси пешбининамудаи rонун rатъ гардида бошад, гаравде[ [аr дорад дар мe[лати мусоид предмети гаравро барrарор кунад ё, онро бо молу мулки баробарарзиш иваз намояд, ба шарте ки дар шартнома тартиби дигаре пешбинb нашуда бошад.
Моддаи 375. Истифода ва ихтиёрдории предмети гарав
1. Агар дар шартнома тартиби дигаре пешбинb нашуда бошад ё аз мо[ияти гарав барнаояд, гаравде[ [аr дорад предмети гаравро тибrи таъиноташ истифода барад, аз xумла аз самара ва даромади он ба[равар гардад.
2. Агар дар rонун ё шартнома тартиби дигаре пешбинb нашуда бошад ва аз мо[ияти гарав барнаояд, гаравде[ тан[о бо розигии гаравгиранда [аr дорад предмети гаравро бегона кунад, онро ба иxора ди[ад ё ба дигар шахс ба истифодаи бемузд супорад ё онро бо усули дигар ихтиёрдорb намояд.
Шартномае, ки [уrуrи гаравди[андаро барои васият намудани молу мулки гарав гузошташудааш ма[дуд месозад, тамоман эътибор надорад.
3. Гаравгир [аr дорад тан[о дар [олат[ои пешбининамудаи шартнома аз молу мулки ба гарав супурдашуда истифода барад ва мунтазам ба гаравди[анда оид ба истифодаи он [исобот ди[ад. Мутобиrи шартнома гаравде[ мумкин аст вазифадор карда шавад, ки самара ва даромад аз молу мулки гарав гузошташударо ба маrсади иxрои e[дадории асосb ё ба манфиати гаравде[ истифода намояд.
Моддаи 376. Аз xониби гаравгир [ифз намудани [уrуr[ои худ оиди предмети гарав
1. Гаравгир, ки молу мулки ба гарав гузошташударо дар ихтиёр дорад ё мебоист дар ихтиёраш rарор дошта бошад, ба талаб карда гирифтани он аз тасарруфи uайриrонунии шахси бегона, аз xумла аз соњибии гаравде[ (модда[ои 322, 323, 326), [уrуr дорад
2. Дар [олате, ки тибrи шарт[ои шартнома ба гаравгир [уrуr дода шудааст аз молу мулки ба гарав гузошташудаи дар ихтиёраш rарор дошта истифода барад, e метавонад аз шахси дигар, аз xумла аз гаравде[ рафъи [ама гуна вайрон кардани [уrуr[ояшро талаб намояд, [арчанд ин вайронкуни[о бо ма[рум сохтан аз со[ибияти молу мулкb алоrаманд набошанд [ам (модда[ои 325, 326).
Моддаи 377. Асоси рeёниш аз молу мулки ба гарав гузошташуда
1. Рeёниш аз молу мулки ба гарав гузошташуда xи[ати rонеъ намудани талаботи гаравгир (кредитор) дар сурати иxро накардан ё иxрои номатлуби e[дадории бо гарав таъминшуда аз тарафи гаравде[ вобаста ба [олат[ое, ки барои он[о e xавобгар намебошад, ситонидан мумкин аст.
2. Агар хатои ро[додаи rарздор оиди e[дадории ба гарав таъминшуда хеле ночиз бошад ва андозаи талаби гаравгир дар натиxаи он ба арзиши молу мулки ба гарав гузошташуда тамоман номутаносиб гардад, талаби ситонидан молу мулки ба гарав гузошташуда рад карда шуданаш мумкин аст.
Моддаи 378. Тартиб ва шартњои рўёнидан аз њисоби предмети ба гарав гузошташуда
1. Рўёнидан аз њисоби предмети ба гарав гузошташуда метавонад њам бо тартиби судї ва њам ѓайрисудї сурат гирад.
2. Агар дар шартномаи гарав имконияти рўёнидан аз њисоби предмети ба гарав гузошташуда бо тартиби ѓайрисудї пешбинї нашуда бошад, рўёнидан аз њисоби предмети ба гарав гузошташуда, дар мавридњои зерин метавонад бо тартиби судї анљом дода шавад:
-агар барои бастани шартномаи гарав розигї ё иљозати шахс ё маќомоти дигар лозим бошаду лекин аз онњо чунин розигию иљозат наомада бошад;
- агар предмети ба гарав гузошташуда барои љамъият арзиши зиёди таърихї, бадеї ва арзишњои дигари фарњангї дошта бошад;
- агар гаравдењ ѓоиб ва мањалли зисти ўро муќаррар кардан имконнопазир бошад.
3. Агар дар ќонун тартиби дигаре пешбинї нашуда бошад, рўёнидан аз њисоби предмети ба гарав гузошташуда бо тартиби ѓайрисудї дар асоси шартномаи гарав ё созишномаи дорои шартњои рўёнидан аз њисоби предмети ба гарав гузошташуда бо тартиби ѓайрисудї сурат мегирад.
Агар байни тарафњо доир ба рўёнидан аз њисоби предмети ба гарав гузошташуда барои бањс асосе набошад, њељ яке аз онњо наметавонанд аз љониби худ тартиби ѓайрисудии рўёнидан аз њисоби предмети ба гарав гузошташударо таѓйир дињанд ва ё бо усули дигар аз тартиби бо шартнома (созишнома) муќарраргардидаи рўёнидан аз предмети ба гарав гузошташуда даст кашанд.
Дар баробари ин тарафњо њаќ доранд баъди ба миён омадани асоси рўёнидан аз њисоби предмети ба гарав гузошташуда бо созишномаи иловагї тартиби дигари ѓайрисудии рўёнидан аз њисоби предмети ба гарав гузошташударо, ки аз тартиби ќаблан муайяннамудаи шартнома ё созишномаи гарав фарќ дорад, пешбинї намоянд.
4. Њатто агар тартиби ѓайрисудии рўёнидан аз њисоби предмети ба гарав гузошташуда бо шартномаи гарав ё созишномаи алоњида муќаррар карда шуда бошад, ќарздор њаќ дорад ба суд дар бораи мавриди бањс ќарор додани асоси рўёнидан аз њисоби предмети ба гарав гузошташуда даъво намояд.
Њангоми баррасї намудани бањси байни гаравдењ ва гаравгир оид ба асосњои рўёнидан аз њисоби предмети ба гарав гузошташуда, суд дар бораи асоснокии рўёнидан аз њисоби предмети ба гарав гузошташуда ќарор ќабул мекунад. Суд ќарор ќабул намуда, њаќ надорад тартиби рўёнидан аз њисоби предмети ба гарав гузошташударо, ки бо созишномаи тарафњо муќаррар шудааст, таѓйир дињад.
5. Барои сар кардани мурофиаи рўёнидан аз њисоби предмети ба гарав гузошташуда бо тартиби ѓайрисудї ё судї гаравгир ўњдадор аст, ки:
- дар бораи оѓози мурофиаи рўёнидан аз њисоби предмети ба гарав гузошташуда огоњнома тартиб дињад;
- огоњномаро бо риояи расмиёт ба ќарздор (гаравдењ) супорад;
- нусхаи огоњномаро ба гаравгирони ибтидої ва минбаъда равон кунад.
Ќарздор (гаравдењ) њангоми гирифтани огоњнома њаќ дорад, ки:
- пешнињоди гаравгирро оид ба иљрои ихтиёрии ўњдадорї ќонеъ гардонад;
- дар бораи мавриди бањс ќарор додани асоси рўёнидан аз њисоби предмети ба гарав гузошташуда ба суд даъво намояд.
Моддаи 379. Фурeши молу мулки ба гарав гузошташуда
1. Фурeши молу мулки ба гарав гузошташуда, ки мутобиrи моддаи 378 [амин Кодекс ба он руёниш нигаронида шудааст, тибrи тартиби муrаррарнамудаи rонун[ои мурофиавb, агар дар rонун ё шартнома тартиби дигаре пешбинb нашуда бошад, бо усули фурeш дар савдои оммавb анxом дода мешавад.
2. Бо хо[иши гаравде[ суд [аr дорад дар rарор оид ба руёниш аз молу мулки ба гарав гузошташуда мe[лати фурeши молу мулки ѓайриманќулро дар савдои оммавb то як сол дароз кунад. Дароз кардани мe[лат ба [уrуr ва e[дадори[ои тараф[о оид ба e[дадории таъмини гарав бо молу мулк таъсир намерасонад ва rарздорро аз пардохти зиёни дар давраи гузаронидани мe[лат расонидашуда ва ноустоворона ба гаравде[ озод намекунад.
3. Арзиши ибтидоии молу мулки ба гарав гузошташуда, ки бо он савдо шурeъ мешавад, дар [олати тибrи тартиби судb муайян кардани руёниш аз молу мулк бо rарори суд ё дар [олат[ои дигар мутобиrи созишномаи байни гаравди[анда ва гаравгир муrаррар карда мешавад.
Молу мулки ба гарав гузошташуда ба шахсе фурeхта мешавад, ки дар савдо нархи баландтарро пешни[од кардааст.
4. {ангоми баргузорнашуда эълон кардани савдо гаравгир [аr дорад тибrи созишнома бо гаравде[ молу мулки гаравро ба даст орад ва онро ба [исоби маблаuи арзиши талаботаш, ки бо гарав таъмин шудааст, дохил кунад. Оид ба чунин созишнома rоида[ои хариду фурeш татбиr мегарданд.
{ангоми баргузор нашудани савдои такрорb гаравгир [аr дорад предмети гаравро дар ихтиёри худ гузошта арзиши онро аз нархи савдои такрорb муайянгардида, то 10 фоиз кам кунад.
Агар гаравгир дар тeли як мо[и баргузор нашудани савдои такрорb аз [уrуrи худ дар мавриди та[ти ихтиёраш rарор доштани предмети гарав истифода набарад, шартномаи гарав rатъ мегардад.
5. Агар маблаuи аз фурeши молу мулки гарав бадастомада барои пeшонидани талаботи гаравгир нокифоя бошад, [ангоми дар rонун ё шартнома мавxуд набудани тартиби дигар, e [уrуr дорад маблаuи нокифояро бидуни истифодаи афзалияти бо гарав асосёфта аз молу мулки дигари гаравде[ гирад.
6. Агар маблаuи аз фурeши молу мулки гарав бадастомада аз маблаuи барои бо молу мулк таъмин намудани талаботи гаравгир бештар бошад, фарrияти он ба гаравде[ баргардонида мешавад.
7. Rарздор ва гаравдењ, ки шахси сеюм мебошад, њаќ дорад дар [ар ла[заи то фурeши предмети гарав рeёниш ва фeруши онро rатъ намуда e[дадории бо гарав таъминшуда ё он rисмеро, ки мe[лати иxрояш гузаштааст, иxро кунад. Созишномае, ки ин [уrуrро ма[дуд месозад беэътибор аст.
Моддаи 380. Пеш аз мe[лати иxро намудани e[дадорие, ки бо гарав таъмин шудааст ва рeёниш аз молу мулки ба гарав гузошташуда
1. Гаравгир дар [олат[ои зайл барои пеш аз мe[лат иxро намудани e[дадории бо гарав таъминшуда [аr дорад:
а) агар предмети гарав аз ихтиёри гаравде[ баромада бошад, ки дар он xо монда шуда буд, хилофи шарт[ои шартнома бошад;
б) аз xониби гаравде[ вайрон карда шудани rоида[ои иваз намудани предмети гарав (моддаи 374);
в) гум кардани предмети гарав, мутобиrи [олат[ое, ки барои он гаравгир xавобгар намебошад, агар гаравде[ аз [уrуrи пешбининамудаи rисми 2 моддаи 374 [амин Кодекс истифода набурда бошад;
г) агар гаравдењ ўњдадориашро оид ба огоњонидани гаравгир аз њуќуќи шахсони сеюми ба предмети гарав риоя накарда бошад (ќисми 6 моддаи 371);
д) агар арзиши предмети гарав хеле паст шавад ва гаравдењ талаботи иваз намудани предмети гаравро иљро накунад;
е) дар њолатњои дигари пешбининамудаи ќонун ё шартнома.
2. Гаравгир [аr дорад иxрои пеш аз мe[лати e[дадории бо гарав таъминшударо талаб кунад ва агар талаби e rонеъ карда нашавад, дар [олат[ои зайл рeёнишро аз предмети гарав истифода барад:
а) дар [олати аз xониби гаравде[ вайрон кардани rоида[ои гарави минбаъда (моддаи 371);
б) [ангоми аз xониби гаравде[ иxро нашудани вазифа[ои пешбининамудаи зербанд[ои а) ва б) rисми 1 ва rисми 2 моддаи 372 [амин Кодекс;
в) дар сурати аз xониби гаравде[ вайрон кардани rоида[ои ихтиёрдории молу мулки ба гарав гузошташуда (rисми 2 моддаи 375).
Моддаи 381. Rатъи гарав
1. Гарав дар [олат[ои зайл rатъ мегардад:
а) бо rатъи e[дадории бо гарав таъминшуда;
б) тибrи талаби гаравде[, [ангоми мавxуд будани [олат[ои пешбининамудаи [исми 3 моддаи 372 [амин Кодекс;
в) дар сурати нобуд шудани ашёи ба гарав гузошташуда ё rатъи [уrуrи ба гарав, агар гаравде[ аз [уrуr[ои пешбининамудаи rисми 2 моддаи 374 [амин Кодекс истифода набурда бошад;
г) [ангоми дар савдои оммавb фурeхтани молу мулки ба гарав гузошташуда, инчунин дар [олат[ое, ки фурeши он имконнопазир гардидааст (rисми 4 моддаи 379);
д) бо асосњои дигари пешбининамудаи ќонун ё шартнома.
2. Rатъи гарав бояд дар фе[расте сабт гардад, ки дар он шартномаи гарав ба rайд гирифта шуда буд.
3. {ангоми rатъи гарав дар натиxаи иxро намудани e[дадории бо гарав таъминшуда ё мувофиrи талаби гаравде[ (rисми 3 моддаи 372) гаравгир, ки ашёи ба гарав гузошташуда дар ихтиёраш буд, бояд фавран онро ба гаравде[ баргардонад.
Моддаи 382. Ниго[ доштани гарав [ангоми ба шахси дигар гузаштани [уrуrи ба гарав гузошташуда
1. Дар сурати гузаштани [уrуrи моликият ба молу мулки ба гарав гузошташуда ё [уrуrи хоxагидории он аз гаравде[ ба шахси дигар дар натиxаи ба музд ё бемузд бегона кардани ин молу мулк ё тибrи тартиби [уrуrи мероси умумb (универсалb) – [уrуrи гарав rобили эътибор аст.
Вориси гаравде[ xои гаравде[ро ишuол намуда, агар дар шартномаи байни e ва гаравгир тартиби дигаре пешбинb нашуда бошад, тамоми e[дадори[ои гаравде[ро ба зима мегирад.
2. Агар молу мулки гаравде[, ки предмети гарав мебошад, тибrи тартиби вориси [уrуrи ба якчанд шахс гузашта бошад, [ар як ворис (бадастоварандагони молу мулк) оrибат[оеро, ки аз натиxаи бо гарав таъмин намудани e[дадорb бармеоянд, ба андозаи баробар ба мисли молу мулки зикргардидаи ба он[о гузашта, ба зимма доранд. Аммо [ангоме, ки мавзeи гарав таrсимнашаванда аст ё бо асос[ои дигар та[ти моликияти умумии ворисони умумb мебошад, он[о ба гаравде[они муштарак табдил меёбанд.
Моддаи 383. Оrибати маљбуран гирифтани молу мулки ба гарав гузошташуда
1. Агар [уrуrи моликияти гаравде[ ба молу мулке, ки предмети гарав rарор дорад дар натиxаи гирифтан (харида гирифтан) барои э[тиёxоти давлатb, реквизитсия ё милликунонb тибrи тартиби пешбининамудаи rонун rатъ гардад ва ба гаравде[ молу мулки дигар дода шавад ё xуброни дахлдор сурат гирад, [уrуrи гарав ба молу мулке, ки ба ивази он дода мешавад татбиr гардида, мувофиrан гаравгир барои rонеъ намудани талаботи худ аз маблаuи барои xуброни гаравде[ додашаванда [уrуrи афзалиятнок пайдо мекунад. Гаравгир инчунин [аr дорад иxрои пеш аз мe[лати e[дадории бо гарав таъминшудааро талаб намояд.
2. Дар [олат[ое ки молу мулки та[ти предмети гарав rарордоштаи гаравде[ мутобиrи тартиби муrаррарнамудаи rонун дар асоси он, ки молики ин молу мулк шахси воrеии дигар мебошад (моддаи 322) ё [амчун xазо барои содир намудани xиноят ё дигар њуќуќвайронкунї (моддаи 267) гирифта шавад, гарав нисбат ба ин молу мулк rатъ мегардад. Дар чунин [олат гаравгир [аr дорад иxрои пеш аз мe[лати e[дадории бо гарав ё ин ки ивази предмети гаравро талаб намояд.
Моддаи 384. Гузашт кардани [уrуr оид ба шартномаи гарав
1. Гаравгир [аr дорад [уrуrи худро оид ба шартномаи гарав бо риояи rоида[ои додани [уrуrи кредитор, бо ро[и гузашти талабот (модда[ои 411-419) ба дигар шахс ди[ад.
2.Аз xониби гаравгир гузашт кардани [уrуrи худ оид ба шартномаи гарав ба шахси дигар [ангоме rобили эътибор аст, ки агар ба [амон шахс [уrуrи талабот ба rарздор оид ба e[дадории асосии бо гарав таъминшуда низ гузашт карда шуда бошад.
3.Агар амали дигаре исбот нашуда бошад, гузашти [уrуr оид ба шартнома дар мавриди ипотека инчунин маънои гузашти [уrуr ба e[дадории бо ипотека таъминшударо дорад.
Моддаи 385. Гузаронидани rарзи e[дадорие, ки бо гарав таъмин шудааст
Бо гузаронидани rарзи e[дадории бо гарав таъминшуда ба шахси дигар, агар гаравде[ ба кредитор дар мавриди ба зимма гирифтани масъулияти rарздори нав розигb надода бошад, гарав rатъ мегардад.
Дата: 2016-10-02, просмотров: 290.