Моддаи 105. Муrаррароти умумb дар бораи xамъият[ои дорои масъулияти иловагb

1. Xамъияти дорои масъулияти иловагb xамъияте дониста мешавад, ки аз xониби як ё чанд шахс таъсис гардида, фонди оинномавиаш мувофиrи андоза[ои дар [уxxат[ои таъсис муайянгардида ба [исса[о таrсим мешавад; иштирокчиёни чунин xамъият аз рeи e[дадори[ои он бо молу мулки худ ба андозаи дар [уxxат[ои таъсиси xамъият муайянгардидаи барои [амаашон баробари арзиши са[ми гузоштаашон масъулияти муштараки иловагb доранд. Агар дар [уxxат[ои таъсиси xамъият тартиби дигари таrсимоти масъулият пешбинb нагардида бошад, дар сурати муфлисшавии яке аз иштирокчиён масъулияти e аз рeи e[дадори[ои xамъият байни иштирокчиёни боrимонда мутаносибан ба са[м[ояшон таrсим карда мешавад.

2. Номи фирмавии xамъияти дорои масъулияти иловагb бояд номи xамъият, инчунин ибораи «дорои масъулияти иловагb»-ро дар бар гирад.

3. Нисбати xамъияти дорои масъулияти иловагb rоида[ои [амин Кодекс дар бораи xамъияти дорои масъулияти ма[дуд истифода мешаванд, зеро дар [амин модда rоида[ои дигаре пешбинb нагардидаанд.

7. XАМЪИЯТИ СА{{ОМB

Моддаи 106. Муrаррароти асосb дар бораи xамъияти са[[омb

1. Xамъияти са[омb xамъияте дониста мешавад, ки фонди оинномавии он ба миrдори муайяни са[мия[о таrсим шудааст; иштирокчиёни xамъияти са[[омb (са[мдорон) аз рeи e[дадори[ои он масъулият надоранд ва зиёни таваккали марбут аз фаъолияти xамъиятро ба андозаи арзиши са[мия[ои ба он[о тааллуrдошта ба зимма мегиранд.

Са[мдороне, ки арзиши са[мия[оро пурра напардохтаанд, аз рeи e[дадори[ои xамъияти са[[омb дар доираи rисми пардохтанашудаи арзиши са[мия[ояшон масъулияти муштарак доранд.

2. Номи фирмавии xамъияти са[[омb бояд номи он ва ишораи са[[омb будани xамъиятро дар бар гирифта бошад.

3. Мавrеи [уrуrии xамъияти са[[омb ва [уrуrу e[дадори[ои са[мдорон мутобиrи [амин Кодекс ва Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар бораи љамъиятњои сањомї» муайян карда мешавад.

Хусусият[ои мавrеи [уrуrии xамъият[ои са[[омие, ки бо ро[и хусусигардонии корхона[ои давлатb таъсис ёфтаанд, инчунин бо rонуни хусусигардонии ин корхона[о муайян карда мешаванд.

Моддаи 107. Xамъияти са[[омии кушода

1. Xамъияти са[[омие, ки иштирокчиёнаш са[мия[ои худро бе ризояти са[мдорони дигар бегона карда метавонад, xамъияти са[[омии кушода эътироф мегардад. Чунин xамъияти са[[омb [уrуr дорад, ки мутобиrи шарт[ои муrаррарнамудаи rонун ва санади дигари [уrуrb обунаи озоди са[мия[ои мебаровардааш ва фурeши озоди он[оро амалb гардонад.

2. Xамъияти са[[омии кушода [ар сол [исоботи солона, баланси му[осибавb ва [исоби фоидаю зиёнро барои маълумоти умум нашр мекунад.

Моддаи 108. Xамъияти са[[омии пeшида

1. Xамъияти са[[омие, ки са[мия[ои он тан[о байни муассисонаш ё доираи шахси дигари пешакb муайян таrсим мешаванд, xамъияти са[[омии пeшида дониста мешавад. Чунин xамъият барои обунаи озоди са[мия[ои мебаровардааш ва ё ба тариrи дигар ба доираи нома[дуди ашхос xи[ати харид пешни[од кардани он[о [уrуr надорад.

Са[мдорони xамъияти са[[омии пeшида дар харидани са[мия[ои аз xониби са[мдорони дигари ин xамъият фурeхташаванда [уrуrи афзалиятнок доранд.

2. Шумораи иштирокчиёни xамъияти са[[омии пeшида набояд аз шумораи муrаррарнамудаи rонун дар бораи xамъият[ои са[[омb бештар бошад, дар акси [ол он бояд дар давоми як сол ба xамъияти са[[омии кушода табдил дода шавад ва агар пас аз гузаштани ин мe[лат шумораи он[о то [адди муrаррарнамудаи rонун кам нашавад, бояд аз тариrи суд бар[ам дода шавад.

3. Дар [олат[ои пешбининамудаи rонуни xамъият[ои са[[омb xамъияти са[[омии пeшида метавонад барои ба маълумоти умум ба табъ расонидани [уxxат[ои дар rисми 2 моддаи 107 [амин Кодекс зикргардида вазифадор карда шавад.

Моддаи 109. Таъсиси xамъияти са[[омb

1. Муассисони xамъияти са[[омb байни худ шартномае мебанданд, ки тартиби фаъолияти якxояро оид ба таъсиси xамъият анxом додани он[о, андозаи сармояи оинномавии xамъият, навъ[ои са[мия[ои баровардамешуда ва тартиби па[н кардани он[о, инчунин шарт[ои дигари пешбининамудаи rонунро дар бораи xамъият[ои са[[омb муайян менамояд.

Шартномаи таъсиси xамъияти са[[омb ба таври хаттb баста мешавад.

2. Муассисони xамъияти са[[омb аз рeи e[дадори[ои то баrайдгирии xамъият бамиёномада масъулияти муштарак доранд.

Xамъият аз рeи e[дадори[ои муассисон, ки бо таъсиси он алоrаманданд, тан[о дар сурате масъулият бар дeш дорад, ки амали он[о минбаъд аз xониби маxлиси умумии са[мдорон маъrул дониста шавад.

3. {уxxати таъсиси xамъияти са[[омb оинномаи аз xониби муассисон тасдиrгардидаи он мебошад.

Оинномаи xамъияти са[[омb uайр аз маълумоти дар rисми 2 моддаи 53 [амин Кодекс зикргардида, инчунин бояд шарт[оро дар бораи навъ[ои са[мия[ои мебаровардаи xамъият, арзиши номиналb ва миrдори он[о; дар бораи андозаи сармояи оинномавии xамъият; [уrуrи са[мдорон; дар бораи [айат ва сало[ияти маrомоти идораи xамъият ва тартиби rарор rабул кардани он[о, аз xумла доир ба масъала[ое, ки аз рeи он[о rарор якдилона ё бо аксарияти кулли овоз[о rабул мешавад, дар бар гирифта бошад. Дар оинномаи xамъияти са[[омb инчунин бояд маълумоти дигари пешбининамудаи rонун дар бораи xамъият[ои са[[омb дарx гардида бошад.

4. Тартиби анxом додани амал[ои дигар дар мавриди таъсиси xамъияти са[[омb, аз xумла сало[ияти маxлиси муассисон бо rонун дар бораи xамъият[ои са[[омb муайян карда мешавад.

5. Дар сурати тамоми са[мия[оро харидани як са[мдор, xамъияти са[[омb метавонад аз xониби як шахс таъсис дода шавад ё аз як шахс иборат бошад. Маълумот дар ин бора бояд дар оинномаи xамъият дарx гардида, он ба rайд гирифта шавад ва барои маълумоти умум нашр гардад.

Моддаи 110. Сармояи оинномавии xамъияти са[[омb

1. Сармояи оинномавии xамъияти са[[омb аз арзиши номиналии са[мия[ои аз xониби са[мдорон харидашудаи xамъият мураттаб мегардад.

Сармояи оинномавии xамъият андозаи [адди аrалли молу мулки xамъиятро муайян мекунад, ки манфиати кредиторони онро кафолат меди[ад. Он аз андозаи пешбининамудаи rонун дар бораи xамъият[ои са[[омb камтар буда наметавонад.

2. Аз вазифаи пардохти арзиши са[мия[ои xамъият озод кардани са[мдорон, инчунин бо ро[и ба[исобгирии талабот ба xамъият аз ин вазифа озод кардани e ро[ дода намешавад.

3. Обунаи озод ба са[мия[ои xамъияти са[[омb то ла[заи пардохти пурраи сармояи оинномавии он ро[ дода намешавад. {ангоми таъсиси xамъияти са[[омb тамоми са[мия[ои он бояд байни муассисон таrсим карда шавад.

4. Агар баъди ба охир расидани соли дуюм ва [ар соли минбаъдаи молиявb арзиши актив[ои софи xамъият аз сармояи оинномавb камтар гардад, xамъият вазифадор аст, ки кам шудани сармояи оинномавии худро эълон карда, онро мувофиrи тартиби муrарраргардида аз rайд гузаронад. Агар арзиши ин актив[ои xамъият аз андозаи [адди аrалли дар rонун муайянгардидаи сармояи оинномавb (rисми 1 [амин модда) камтар гардад, xамъият бояд бар[ам дода шавад.

5. Дар rонун ё оинномаи xамъият мумкин аст ма[дудият[ои миrдор, арзиши номиналии умумии са[мия[о ё миrдори [адди аксари овоз[ои як са[мдор муrаррар карда шаванд.

Моддаи 111. Зиёд кардани сармояи оинномавии xамъияти са[[омb

1. Xамъияти са[[омb [уrуr дорад, ки бо rарори маxлиси умумии са[мдорон сармояи оинномавиро бо ро[и баланд бардоштани арзиши номиналии са[мия[о ё баровардани са[мия[ои иловагb зиёд кунад.

2. Зиёд кардани сармояи оинномавии xамъияти са[[омb пас аз пардохти пурраи арзиши он иxозат дода мешавад. Зиёд кардани сармояи оинномавии xамъият барои пeшонидани зиёни ба он расонидашуда ро[ дода намешавад.

3. Дар [олат[ои пешбининамудаи rонун дар бораи xамъият[ои са[[омb, дар оинномаи xамъият мумкин аст [уrуrи афзалиятноки са[мдорони са[мия[ои оддb (муrаррарb) ё са[мия[ои дигари овозди[анда дар мавриди харидани са[мия[ои иловагие, ки xамъият мебарорад, муrаррар гардад.

Моддаи 112 Кам кардани сармояи оинномавии xамъияти са[[омb

1. Xамъияти са[[омb [уrуr дорад, ки бо rарори маxлиси умумии са[мдорон бо ро[и кам кардани арзиши номиналии са[мия[о ё харидани як rисми са[мия[о бо маrсади ихтисори миrдори умумии он[о сармояи оинномавиро кам кунад.

Кам кардани сармояи оинномавb баъди бо тартиби муrаррарнамудаи rонун дар бораи xамъият[ои са[[омb ого[ кардани [амаи кредиторони он ро[ дода мешавад. Дар айни замон кредиторони xамъият [уrуr доранд талаб намоянд, ки xамъият e[дадори[ои дахлдори онро пеш аз мe[лат rатъ ё иxро карда, маблаuи зиёнро ба он[о xуброн намояд.

2. Кам кардани сармояи оинномавии xамъияти са[[омb бо ро[и харидан ва пeшонидани rисми са[мия[о ба шарте ро[ дода мешавад, ки чунин имконият дар оинномаи xамъият пешбинb гардида бошад.

3. Дар натиxаи фонди оинномавиро аз андозаи [адди аrалли дар rонун муайяншуда (rисми 1 моддаи 110) камтар кардани xамъияти са[[омb он бар[ам мехeрад.

Моддаи 113. Ма[дудият[о дар мавриди баровардани коuаз[ои rиматнок ва пардохти дивиденд[ои xамъияти са[[омb

1. {иссаи са[мия[ои имтиёзнок дар [аxми умумии сармояи оинномавии xамъияти са[[омb набояд аз 25 фоиз зиёд бошад.

2. Xамъияти са[[омb пас аз пардохти пурраи сармояи оинномавb барои баровардани вомбарг ба маблаuи на бештар аз андозаи сармояи оинномавb ё андозаи таъминоти бо ин маrсад ба xамъият пешни[одкардаи шахси сеюм баъди пурра додани маблаuи сармояи оинномавb [уrуr дорад. Дар сурати набудани таъминот баровардани вомбарг тан[о пас аз се соли фаъолияти xамъияти са[[омb ва ба шарти то ин ваrт дуруст тасдиr кардани ду баланси солонаи xамъият мумкин аст.

3. Xамъияти са[[омb дар [олат[ои зерин [уrуrи эълон кардану пардохтани дивидендро надорад:

- то пардохти пурраи тамоми сармояи оинномавb;

- агар арзиши актив[ои xамъияти са[[омb аз сармояи оинномавb ва фонди э[тиётии он камтар бошад ё дар натиxаи пардохти дивиденд[о аз андозаи он[о камтар гардад.

Моддаи 114. Идоракунb дар xамъияти са[[омb

1. Маrоми олии идораи xамъияти са[[омb маxлиси умумии са[мдорони он мебошад.

Ба сало[ияти мустаснои маxлиси умумии са[мдорон ин[о дохил мешаванд:

а) таuйир додани оинномаи xамъият, аз xумла таuйир додани андозаи сармояи оинномавии он;

б) интихоб намудани аъзои шeрои директорон (шeрои нозирон) ва комиссияи тафтишотb (ревизорb)-и xамъият ва пеш аз мe[лат rатъ намудани ваколати он[о;

в) таъсис додани маrомоти иxроияи xамъият ва пеш аз мe[лат rатъ намудани ваколати он[о, ба шарте ки дар оинномаи xамъият [алли ин масъала[о ба сало[ияти шeрои директорон (шeрои нозирон) мансуб дониста нашуда бошад;

г) тасдиr намудани [исоботи солона, баланс[ои му[осибавb, [исоби фоидаю зиёни xамъият ва таrсими фоидаю зиёни он:

д) rарор дар бораи азнавташкилди[b ё бар[амди[ии xамъият.

Тибrи rонун дар бораи xамъият[ои са[[омb ба сало[ияти маxлиси умумии са[мдорон инчунин мумкин аст [алли масъала[ои дигар мансуб дониста шавад.

{алли масъала[ои тибrи rонун ба сало[ияти мустаснои маxлиси умумии са[мдорон мансуб донисташударо он ба маrомоти иxроияи xамъият супурда наметавонад.

2. Дар xамъияте, ки шумораи са[мдоронаш аз панxо[ нафар бештар аст, шeрои директорон (шeрои нозирон) таъсис дода мешавад.

Мутобиrи rонун дар бораи xамъият[ои са[[омb, дар сурати таъсиси шeрои директорон (шeрои нозирон) дар оинномаи xамъият бояд сало[ияти мустаснои он муайян карда шавад. {алли масъала[оеро, ки тибrи оиннома ба сало[ияти мустаснои шeрои директорон (шeрои нозирон) мансуб дониста шудаанд, он ба маrомоти иxроияи xамъият супорида наметавонад.

3. Маrоми иxроияи xамъият метавонад дастxамъb (раёсат, маъмурият) ё инфиродb (директор, директори генералb) бошад. Вай ба фаъолияти xории xамъият ро[барb карда, ба шeрои директорон (шeрои нозирон) ва маxлиси умумии xамъият [исобот меди[ад.

{алли тамоми масъала[ое, ки сало[ияти тибrи rонун ё оинномаи xамъият муайянгардидаи дигар маrомоти идораи xамъиятро ташкил намекунанд, ба сало[ияти маrоми иxроияи xамъият мансуб аст.

Бо rарори маxлиси умумии са[мдорон ваколат[ои маrоми иxроияи xамъият мумкин аст тибrи шартнома ба дигар ташкилоти тиxоратb ё со[ибкори инфиродb (мудир) супурда шаванд.

4. Сало[ияти маrомоти идораи xамъияти са[[омb, инчунин тартиби rабул кардани rарор ва аз номи xамъият амал кардани он[о мутобиrи [амин Кодекс, rонун дар бораи xамъият[ои са[[омb ва оинномаи xамъият муайян карда мешаванд.

5. Xамъияти са[[омие, ки мутобиrи [амин Кодекс ё rонун дар бораи xамъият[ои са[[омb ба нашри [уxxат[ои дар rисми 2 моддаи 107 [амин Кодекс зикргардида барои маълумоти умум вазифадор аст, бояд барои тафтиш ва тасдиrи дурустии [исоботи солонаи молиявb [ар сол аудитори касбиеро xалб намояд, ки бо xамъият ё иштирокчиёни он манфиат[ои моддb надорад.

Фаъолияти xамъияти са[[омb, аз xумла xамъияти са[[омие, ки барои нашри [уxxат[ои зикргардида ба маълумоти умум вазифадор нест, бо талаби са[мдороне, ки [иссаи умумиашон дар сармояи оинномавb да[ фоиз ё зиёда аз онро ташкил меди[ад, бояд [ар ваrт тафтиши аудиторb карда шавад.

Тартиби гузаронидани тафтиши аудитории xамъияти са[[омb тибrи rонун ва оинномаи xамъият муайян карда мешавад.

Моддаи 115. Азнавташкилди[b ва бар[амди[ии xамъияти са[[омb

1. Xамъияти са[[омb бо rарори маxлиси умумии са[мдорон метавонад ихтиёран аз нав ташкил ё бар[ам дода шавад.

Асосу тартиби дигари азнавташкилди[b ва бар[амди[ии xамъияти са[[омb бо [амин Кодекс ва rонун[ои дигар муайянкарда мешавад.

2. Xамъияти са[[омb метавонад ба xамъияти дорои масъулияти ма[дуд ё кооперативи исте[солb табдил дода шавад.

8. XАМЪИЯТ{ОИ ФАРЪB ВА ВОБАСТА